Eerste missionaire trendrede: Kerk als inspirerend voorbeeld in tijden van verandering

Het komende decennium zal de samenleving een enorme transitie doormaken. Ook de kerk staat voor grote veranderingen. Welke trends zullen de komende tien jaren bepalen? Wat vragen die trends van de kerk en hoe kan zij meebewegen? De Amsterdamse stadspredikant Tim Vreugdenhil onderzocht in opdracht van de Protestantse Kerk en een aantal andere kerkgenootschappen trends en ontwikkelingen op missionair gebied. Zijn bevindingen beschreef ds. Vreugdenhil in de eerste missionaire trendrede. 

Huis met vele woningen

De trendrede richt zich op actuele maatschappelijke ontwikkelingen en biedt inspirerende ideeën om missionair op in te spelen. “In het komende decennium zal sprake zijn van nieuwe vormen van collectiviteit. Een kerk die op deze trend in wil spelen heeft een lichte organisatie nodig en daarnaast een flexibele identiteit. Binnen veel kerkgenootschappen zie je de diversiteit toenemen, maar juist daardoor vinden meer mensen de weg naar de kerk,” aldus ds. Vreugdenhil. De Protestantse Kerk spreekt inmiddels over een ‘mozaïek van kerkplekken’ met allerlei verschillende vormen, van kliederkerken en pioniersplekken tot klassieke gemeenten. Vreugdenhil: “Het lijkt me dé kernvraag of kerken beschikken over een identiteit die stevig genoeg is om mensen te verbinden en of die identiteit flexibel genoeg is om ruimte te geven aan diversiteit. De beste slagzin voor iedere kerk is immers door Jezus zelf bedacht: ‘In het huis van mijn Vader zijn vele woningen’.”

Op de golven meebewegen

Grote veranderingen vragen veel van een samenleving en van individuele mensen. “Wie mee durft te veranderen zal erop vooruitgaan,” aldus ds. Vreugdenhil. “Vergelijk het met een vloedgolf. Wie er eentje aan ziet komen heeft de keuze uit drie opties: je laat je meesleuren, je rent weg of je klemt je ergens aan vast. De kerk heeft met elk van deze opties meer dan genoeg ervaring. Maar je kunt ook met de blik van een surfer naar een aanzwellende golf kijken. Dan kan de golf niet hoog genoeg zijn! Om zo naar golven te kunnen kijken, is wel een kwestie van flink oefenen. Leren surfen gaat maar op één manier: opstaan, vallen en weer doorgaan.” 

Kerk als rustplek

In de trendrede passeren meer kansen voor kerken de revue. “Veel mensen ervaren tegenwoordig een hoge mate van stress. Kerken die het goed doen, denken dus in termen van een ‘relaxte sfeer’.” Toen ds. Vreugdenhil aan mensen vroeg over welk thema de kerk het volgens hen moet hebben, antwoordde het merendeel van de respondenten met ‘stress’. “Kerken zouden veel meer kunnen communiceren dat je voor veel levensvragen niet meteen naar de dokter of de psychiater hoeft. In kerken kan gesproken worden over thema’s als depressie, eenzaamheid en het vinden van je draai of roeping wordt gesproken, zodat mensen de kans krijgen voor zichzelf en met anderen een weg te vinden om met levensvragen om te gaan.”

Het komende decennium staat kerk en samenleving dus wat te wachten. Vragen over het goede leven keren terug, niet alleen in het bedrijfsleven maar ook in de zorg en op de universiteiten. Voor kerken biedt deze tijd een kans om zich als inspirerende plekken te manifesteren. Vreugdenhil: “Stel je eens voor dat andere organisaties over een tijdje naar de kerk zouden verwijzen als een inspirerend voorbeeld van hoe je kunt inspelen op veranderingen in onze samenleving!

Download de missionaire trendrede

De missionaire trendrede is tot stand gekomen in een samenwerking tussen de Protestantse Kerk in Nederland, de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt, de Nederlands Gereformeerde Kerken en de Christelijk Gereformeerde Kerken. De trendrede zou 13 maart jl. uitgesproken worden tijdens de landelijke missionaire dag Blik naar Buiten, die niet door kon gaan vanwege de coronacrisis.

Tim Vreugdenhil is stadspredikant van de Protestantse Kerk in Amsterdam en daarnaast het gezicht van Citykerk, een gewaagd initiatief dat begon als pioniersplek. Tim doet aan ‘stand-up theologie’ en duikt daarvoor in actuele fenomenen zoals stress, bubbels, drugs en de dating-app Tinder. In 2018 verscheen daarover een boek van zijn hand. Tim heeft veertien jaar gewerkt als gemeentepredikant en is gefascineerd door trends en tijdgeest.

Bron: 'Protestantse Kerk Nederland'